TEMAT:

Dokładnie 80 lat temu ukraińscy nacjonaliści dokonali mordu na ludności polskiej we wsi Parośla w gminie Antonówka (obecne terytorium Ukrainy)… Ludobójstwo, jakie miało miejsce 9 lutego 1943r, uznawane jest za początek rzezi wołyńskiej. Zabijano niemowlęta, dzieci, starsze osoby, kobiety i mężczyzn. Mordowano, grabiono, palono i gwałcono… Przeżyła tylko garstka, w tym większość dzieci. Jestem wnukiem ocalałych. Mój dziadek Zdzisław Sadowski miał 15 lat w dniu tych wydarzeń (wraz z wujkiem przenosili ciała zamordowanych - w tym własnych rodziców i rodzeństwa, do wykopanej zbiorowej mogiły). Babcia Teresa („Lila”) Sadowska z domu Kołodyńska zaś miała zaledwie 9 lat, do końca życia nosiła „pamiątkę” tamtych dni (zniekształconą czaszkę od uderzenia obuchem siekiery, cierpiała przez to na problemy z pamięcią, bóle i zawroty głowy). Oboje już nie żyją, lecz pamięć w rodzinie o tamtych wydarzeniach jest wciąż żywa. Wraz z moją babcią uratował się jej brat Witold Kołodyński (on również już nie żyje), którego relacje z tych okrutnych wydarzeń można znaleźć w Internecie i w książkach historycznych. Jako potomek bezlitośnie zamordowanych czuję się w obowiązku do propagowania informacji na temat tych wydarzeń, które miały miejsce dokładnie 80 lat temu.Moja babcia po rzezi w Parośli była adoptowana i wraz z nową rodziną po ucieczce z Wołynia (z tego, co wiem) przyjechała do Gorzowa Wielkopolskiego. Dziadek i wujek (brat babci) byli wywiezieni na roboty do Niemiec. Reszta krewnych, jakie miały obie rodziny osiedliły się we Wschowie (brat babci), Cybince i Słubicach. W latach 50-tych moi dziadkowie odnaleźli się tutaj i założyli rodzinę, początkowo w Cybince a po tym przenieśli się do Słubic. Dziadek był jednym z pierwszych fryzjerów w Słubicach, po traumie chorował na nerwicę lękową. Do końca życia nie mógł rozmawiać na temat Parośli. Zmarł w 2008 r. Babcia z uwagi na okaleczenia zajmowała się domem i 7-osobową rodziną zmarła w 1997 r. Nie doczekała się odsłonięcia tablicy pamiątkowej na mogile pomordowanych ani wszystkich publikacji, które pojawiły się w latach po jej śmierci.Nie jest to post mający charakter polityczny bądź nacjonalistyczny i nie służy sianiu nienawiści, lecz ma na celu uświadamianie innym, że żyją jeszcze ludzie, którzy przeżyli rzeź wołyńską oraz ich dzieci, wnukowie i prawnukowie. Z szacunku do ofiar tamtych wydarzeń proszę o powstrzymanie się od zbędnych komentarzy. Mam nadzieję, że są jeszcze osoby, które posiadają informację na temat tych interesujących nas okoliczności. W wielu rodzinach nie mówi się o tym cierpieniu, ponieważ łączy się z tym zbyt mocny ból, lecz może akurat masz bądź miałeś/miałaś w rodzinie kogoś związanego ze wsią Parośla i jego mieszkańcami? Razem z moją rodziną zbieramy wszystkie możliwe informacje, aby móc odtworzyć drzewo genealogiczne i skompletować jak najwięcej danych, dlatego bardzo proszę o kontakt. Proszę o udostępnienie mojego wpisu dalej. Moi dziadkowie, mimo tak doświadczonej traumy, przeżyli całe swoje życie jak prawdziwi bohaterowie.  Nie pozwólmy, aby pamięć o tysiącach wymordowanych pochowanych w lasach w zbiorowych mogiłach zaginęła, jesteśmy im to winni…

Dla zainteresowanych historia opisana w:

• Newsweek nr. 3/2013 artykuł pod tytułem „Strach” str. 34-39
•  
• Antoni Przybysz „Wspomnienia z umęczonego Wołynia”
•  
• Władysław Siemaszko Ewa Siemaszko „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945” Tom 1. str. 738-742, Tom 2. str. 1213-1219
• Piotr Zychowicz „Wołyń zdradzony” str. 77-86
•  
• W publikacjach Grzegorza Motyki np. „Od rzezi wołyńskiej do akcji ‘Wisła ’ ” str. 118-123
•  
• Lucyna Kulińska Czesław Partacz „Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich na Polakach w latach 1939-1945” str. 83-85
•  
• Joanna Wieliczka-Szarkowa „Wołyń we krwi 1943” str. 149-157
•  
• Wywiady radiowe | wspomnienia ocalałych| dokumenty „Wołyń bez komentarza” str. 62-68,
•  
• Czasopismo „Na rubieży” Stowarzyszenie upamiętnienia ofiar zbrodni ukraińskich nacjonalistów Wrocław nr 72/2004r.
•  
• Wspomnienia Witolda Kołodyńskiego www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/22588...tek-rzezi-wolynskiej

Wśród poszukiwań natknęliśmy się na wiersz związany z rzezią w Parośli:„Napisała: M. B – naoczny świadek tych wydarzeń

Dąbrowica Jasienic,
pow. Sarny Wołyń

KU PAMIĘCI

1
Drodzy Polacy posłuchajcie proszę,
Jaki żal ciężki w swem sercu noszę
Co się zdarzyło na Ukrainie
Jak się przelała krew Polska niewinnie
W 1943 roku, mój Boże
Było to w lutym w zimowej porze
Dobrze pamiętam 9 tej daty
Jak krwią broczyły te polskie chaty
Z okrutnym postępem cierpiące w męce
Dały powiązać na tył swe ręce
Coś podobnego niespodziewanie
Zostali ciężko pomordowani
Gdy na tył ręce im powiązali
I na podłogę kłaść się kazali
I siekierami w głowę rąbali
Nie patrząc na to, starzy czy mali
Widziane były przy tem zdarzenia
Malutkich dzieci straszne cierpienia
W kolebce małe dziecko leżało
W piersiach nóż utkwił i tak skonało
Młode kobiety przytem panienki
2
Cierpieć musiały nieznośne męki
Bo ich katowie gwałtem brali
I straszne zbrodnie z nich wytwarzali
W końcu zemdlone młodziutkie damy,
Które już sobą nic nie władali
Tylko wołali łaski u Boga
Ratuj ach ratuj Ojczyzno droga
A gdy zbrodniarze to usłyszeli
Bardziej mordować wtenczas zaczęli
Rąbali wściekle, jak zwierz bez serca
Ach Ukrainiec to jest morderca
W każdym mieszkaniu krwią było z
Lane Ściany i sufit też zabryzgane
Ciało na części ich porąbane
O takich zbrodniach jeszcze nie słyszano
Patrzyć było na to aż serce mdlało
Ile tam polskiej krwi się przelało
Za cóż ach, za cóż z niewinnym losem
Śmierć tą ponieśli tak ze strasznym ciosem
Śmierć tą ponieśli jakiej świat nie słyszał
Żaden redaktor o tem nie napisał
A pisać będą gdy już po wojnie
Na świecie będzie znowu spokojnie
Przeróżne wiersze, będą pisali
Czytać ich będą starzy i mali
3
Byście wiedzieli jak to niewinnie
Polacy cierpieli na Ukrainie
Jedna kobieta w życiu została
O tym wypadku opowiadała
Jak Ukraińcy szczerze twierdzili
Tylko bandyci do wsi przybyli
Ile tam smutku ile żałoby
Zamordowano 172 osoby 28 domów żałoby
Cała Kolonia śpi w jednym grobie
Cała Kolonia krwią była zlana
A ta Kolonia Paroślą zwana
Na krwi niewinnej kwiat smutny rośnie
Niezapomnianej zbrodni w Parośli
W porannym czasie słychać wołanie
O pomstę dla sprawców i narzekanie
Z ciężkim westchnieniem prośba do
Boga Niech ich nie minie też kara sroga
Ta pieśń żałobna nie jest legendą
O te m już pisać i pisać będą
To się zdarzyło w powiecie Sarny
Wówczas Polakom tam los był marny”

Zdjęcia z opisem:

 
Tablica pamiątkowa na mogile pomordowanych w Parośli

 
Zdjęcie grupy przedszkolnej w Parośli, na zdjęciu jest babcia lecz nie wiemy gdzie dokładnie. 

 
 
Babcia i dziadek w młodości

 
 
Babcia z dziadkiem jako małżeństwo

 
Tablica pamiątkowa we Wschowie

 
 
Artykuł z gazety Newsweek, na zdjęciu babcia na rękach swojego ojca i jej starszy brat Witold

 

I bardzo dobrze zrobiłeś, że to udostępniłeś, bo sytuacja dzisiejsza owszem jest straszna itd. ale.... nie zapominajmy o tym wszystkim co się wydarzyło, nie tuszujmy takich spraw, nie powinno się kłamać i udawać, że wszystko jest okay, że nic się nie stało. Moja prababcia żyje, skończy 98 lat. Dzięki Bogu nie doświadczyła rzezi wołyńskiej, ale... uciekała przed banderowcami. Dużo by opowiadać. jedna rodzina ukraińska chciała ich wydać, druga z kolei, narażała się i pomogła moim pradziadkom uciec.